فواید رقابت درسی در سال کنکور چیست؟
فواید رقابت درسی در سال کنکور چیست؟
رقابت درسی در سال کنکور، یک فرصت مهم برای دانش‌آموزان است تا با کمک آن بتوانند بهترین عملکرد خود را در کنکور نشان دهند. ما در این مقاله تلاش می کنیم توضیح دهیم رقابت چیست و میتواند چه تاثیر بزرگی در زندگی تحصیلی دانش آموزان بگذارد.
رقابت چیست و چه انواعی دارد؟
رقابت به معنای مسابقه بین یک نفر با خود، دو یا چند نفر یا گروه برای دستیابی به یک هدف یا جایگاه است. حس رقابت جویی همواره در ذات انسان وجود داشته است، از همان نخستین روزهای تلاش بشریت برای یافتن غذا و مسکن مناسب قبل از دیگران، تا به امروز در حیطه های مختلف زندگی مانند کار، تحصیل و غیره. رقابت میتواند چند حالت مختلف داشته باشد که عبارتند از
- رقابت فردی
- رقابت گروهی
- رقابت سالم
- رقابت ناسالم
رقابت فردی
رقابتی که بین یک فرد و خودش برای رسیدن به یک استاندارد یا مقصد معین وجود دارد را رقابت فردی می گویند. در این نوع رقابت، فرد با توجه به توانایی ها و معیارهای مشخص خود پیش میرود و پیشرفت قدم های امروزش را تنها با قدم های دیروز خود مقایسه می کند. مثل سنجش مدت زمان پاسخگویی به بیست سوال تستی که دیروز زده اید نسبت به مدت زمان پاسخگوییتان در روز دیگر و کوشش برای سریع تر شدن.
رقابت گروهی
رقابتی که بیش از یک نفر یا گروه در آن شرکت دارند تا در دست یافتن به یک هدف جمعی برنده شوند، رقابت گروهی نام دارد. در این نوع رقابت برخلاف رقابت فردی، همه افراد طبق یک معیار در راستای هدف تعیین شده مقایسه می شوند. مثلا اینکه تمام دانش آموزان یک کلاس برای درصد هشتاد ریاضی تلاش کنند.
رقابت سالم
رقابت سالم، رقابتی است که بر پایه بهتر کردن خود و تمرکز روی دستیابی به اهداف باشد و با اینکه شخص در پی موفقیت خود است، از دیدن موفقیت های دیگران آزرده خاطر و ناامید نشود و انرژی اش را همچنان در قوی تر کردن استعدادهای خود بگذارد. البته این نوع رقابت، نیاز به محیطی دارد که امکانات و شرایط برای پیشرفت تمام دانش آموزان وجود داشته باشد و حتی یک دانش آموز هم از برخورداری امکانات رسیدن به هدف انتخاب شده، محروم نباشد.
رقابت ناسالم
رقابت ناسالم هنگامی اتفاق می افتد که عاملی در حین رقابت، ما را نسبت به دستاوردها و پیشرفت هایی که داشته ایم کور کند. دانش آموزانی که رقابت ناسالم دارند، بیش از خودشان روی شخص مقابل تمرکز می کنند و به جای رشد دادن توانایی های خود، حواسشان به جلو زدن از دیگران است. اینگونه رقابت ها معمولا به دو نوع نتیجه ختم می شوند. رقبا یا دست به هرکار مفید و مضری برای برنده شدن می زنند، یا در مرحله مقایسه خود با دیگران آنقدر ناامید می شوند که به خاطر کمبود اعتماد به نفس، هدف را رها می کنند.
متاسفانه، یکی از عیب های نظام آموزشی ما هم این است که از این روش رقابت استفاده میکند. دانش آموزان یک کلاس یا مدرسه را نسبت به یک دیگر مقایسه می کند و باعث به وجود آمدن گروه های ظاهرا قوی، متوسط، و ضعیف میشود. بعد از مدتی، گروه ضعیف نامیده شده احساس می کند که مناسب جا گرفتن در معیار های تعیین شده توسط نظام آموزشی نیست و به تدریج، توانایی های مهم خود را نادیده گرفته و تسلیم میشود.
مزایا و معایب هر نوع رقابت در کنکور
هر کدام از این رقابت ها، نتیجه های مفید یا مضر مختص به خود را دارند.
رقابت فردی، باعث افزایش تمرکز، انگیزه و تلاش برای بهبود عملکرد فردی می شود و چون هر فرد نسبت به توانایی های خودش سنجیده می شود، امیدواری و اعتماد به نفس او برای جدی گرفتن اهداف خود بیشتر می شود و به فعالیت مستمر خود ادامه میدهد. وقتی دانش آموزی بر فرض مثال افزایش تعداد تست های صحیح یک هفته خود نسبت به تعداد تست های صحیح هفته پیشش را می بیند، قطعا اعتماد به نفسش افزایش می‌یابد و این اعتماد به نفس میتواند به فرد کمک کند تا با چالش‌های بعدی بهتر مقابله کند، تعهد بیشتری به کار خود نشان دهد و دست از تلاش نکشد.
رقابت گروهی، درست است که به دانش‌آموزان این امکان را می دهد که با مقایسه عملکرد خود با دیگران، از تنبلی و عدم تعهد به برنامه شان جلوگیری کنند و بهبودهای لازم را در مسیر پیشرفت خود اعمال کنند
اما همواره آنها را به فعالیت مستمر برای کسب نتایج بهتر تحت فشار قرار می دهد و در بلند مدت ممکن است باعث شکل گیری اضطراب شدید در دانش آموز بشود یا ناسازگاری و دشمنی بین گروه رقبا به وجود بیاید. همچنین، طبیعت برخی دانش آموزان به گونه ای است که سازگار با رقابت با دیگران نیست و علاقه ای به شرکت در این مسابقه های جمعی نیستند. پس برای این گروه از دانش‌آموزان، رقابت نه تنها باعث ایجاد انگیزه نخواهد شد، بلکه اثرات منفی بر رشد تحصیلی شان به جا خواهد گذاشت.
رقابت سالم از آنجایی که مشخص است، پر از مزایا است و اگر به شیوه صحیح انجام بگیرد، باعث افزایش انگیزه برای بهبود عملکرد خواهد شد و مهارت های فردی و گروهی را در راستای رسیدن به مقصد معین رشد خواهد داد.
رقابت ناسالم، دستاوردی جز فشار روانی و افت تحصیلی در پی نخواهد داشت و دانش آموز را به مرور زمان از هدف دورتر و دورتر خواهد کشید.
چند نکته مهم و جمعبندی نهایی
سال کنکور، مهم ترین سال تحصیلی یک دانش آموز در نظر گرفته می شود و رقابت درسی در این سال می تواند اثرات متنوعی بر او داشته باشد و عملکرد رشد انگیزه و تعهد او را تحت تاثیر قرار دهد، اما در عین حال ممکن است باعث استرس و فشار ناشی از رقابت بیش از حد شود که تا مدت های طولانی در ذهن او ماندگار شده و زندگی آینده اش را مختل سازد.
برای دستیابی به نتایج مثبت و دلخواه، لازم است که رقابت درسی به شکلی سالم و موثر مدیریت شود. باید قبل از شروع رقابت، از روش های مدیریت و کنترل رقابت درسی آگاه شد تا این عمل به شدت جبران ناپذیر و آسیب زا انجام نشود و حتما توجه کرد که تمرکز اصلی روی کیفیت پیشرفت خودتان باشد،
نه کمیت پیشرفت رقبایتان. زیرا همیشه قرار است شخص دیگری پیدا شود که از شما بهتر باشد. بنابراین، مقایسه خودتان با دیگران فقط منجر به ناامیدی خواهد شد. تلاش کنید که با تحلیل آمارهای گذشته تحصیلی خود، نقاط قوت و ضعف خود را تشخیص دهید و بر اساس آنها، اهداف مشخص و قابل اندازه گیری برای خود تعیین کنید. اینگونه، بی شک با کمک یک رقابت فردی سالم به مراد دل خود خواهید رسید.
تنها رقیب واقعی شما، فردی است که دیروز بودید.
امیدواریم که این مقاله درمورد دغدغه مهم رقابت در سال کنکور، به شما کمک مفیدی کرده باشد.
با آرزوی موفقیت.
